Akılküpü
Moderatör
ÇİN KİMİ İSTİYOR?
BBC'den Laura Bicker'ın analizine göre Çin'de insanlar ABD seçimlerini büyük bir ilgi ve biraz da endişeyle takip ediyor. Beyaz Saray'ı kim kazanırsa kazansın, yurt içinde ve yurt dışında bundan sonra ne olabileceğinden korkuyorlar.
Yayın organına konuşan Çinli Xiang, "Hiçbirimiz savaş görmek istemiyoruz," diyor. 60'lı yaşlarındaki Xiang, "Çin-ABD ilişkilerinin gerginleşmesinden endişe ediyorum, biz barış istiyoruz" diyor. Habere göre hem Xiang hem de etrafına toplanan Çinli kalabalık sadece Washington ve Pekin arasındaki bir çatışmadan değil, Orta Doğu ve Ukrayna'daki mevcut savaşların tırmanmasından da korkuyor. Bu yüzden 70'li yaşlarındaki Meng, Donald Trump'ın seçimi kazanmasını umuyor. Meng, "Çin'e ekonomik yaptırımlar uygulasa da, bir savaş başlatmak veya savaşmak istemiyor. Bay Biden daha fazla savaş başlatıyor, bu yüzden sıradan insanlar ondan hoşlanmıyor. Ukrayna'nın savaşını destekleyen Bay Biden ve hem Rusya hem de Ukrayna savaştan büyük kayıplar veriyor," diyor.
Meng, aynı zamanda "Harris hakkında çok az şey biliyorum, savaşı destekleyen Başkan Biden ile aynı yolu izlediğini düşünüyoruz" yorumunu yapıyor.
Görüşleri, Çin devlet medyasında yayılan önemli bir mesajı yansıtıyor.
Çin, uluslararası toplumu Orta Doğu'daki "Arap kardeşleri" olarak tanımladığı kişilerle aynı çizgide yer alırken Gazze'de ateşkes müzakere etmeye çağırdı ve ABD'yi İsrail'e olan sarsılmaz desteğinden dolayı suçladı.
Ukrayna konusunda Dışişleri Bakanı Wang Yi, Birleşmiş Milletler'e Çin'in "yapıcı bir rol" oynadığını ve Washington'ı "durumu bencil çıkarlar için kullanmakla" suçladığını açıkladı.
Çoğu analist Pekin'in Beyaz Saray yarışında favorisi olmadığına inanırken, birçoğu Kamala Harris'in Çin halkı ve ülke liderleri için bilinmeyen bir isim olduğu konusunda hemfikir.
RUSYA KİMİ İSTİYOR?
Rus köşe yazarı Andrey Sitov, "Trump, tüm öngörülemezliğine rağmen, asla yeni savaşlar başlatmadı... Bazılarını endişelendiren Harris'in dürtüselliği" diyor.
Moskova resmi olarak, iki adaya da mesafeli davrandı, ancak Rusya'nın 2016 seimlerinde Trump lehine seçime müdahale ettiği yönündeki iddialar hala unutulmadı.
Resmi olarak, Moskova mesafeli davrandı ve iki adayı da açıkça desteklemeyi reddetti; analistler, Rusya'nın nihai galip Trump lehine müdahale etmekle suçlandığı 2016 ABD seçimlerinin sonuçlarına dayanabileceğini söylüyor.
Bu yılın Eylül ayında, Başkan Vladimir Putin, Demokrat adayın "bulaşıcı" kahkahasını Moskova'nın tercihinin nedeni olarak göstererek, Rusya'nın Harris'in kazanmasını istediği konusunda alaycı bir yorum yaptı. Kremlin ve üst düzey Rus yetkililer ardından bunun sadece bir şaka olduğunu söyledi.
Siyasi analist Konstantin Kalachev ise Trump'ın 2016'dan 2020'ye kadar olan ilk döneminde Rus beklentilerini tam olarak karşılamadığını, ancak Moskova'nın bu sefer daha önemli bir potansiyel anlayış için umutlu olduğunu açıkladı. Trump, ABD'nin başlıca jeopolitik rakibinin Rusya değil Çin olduğunu düşünüyor ve belirli tavizler sunarak Moskova'yı Pekin'in etkisinden uzaklaştırmaya çalışabilir, dedi.
Kalachev'e göre bir diğer faktör de Başkan Biden'ın oğlu Hunter Biden'ın Ukrayna ile olan ilişkileriyle ilgili skandal olacak. Hunter, Ukraynalı bir doğal gaz şirketi olan Burisma'nın yönetim kurulunda görev yaparken, Biden Barack Obama döneminde başkan yardımcısıydı ve Ukrayna konusunda ABD'nin politika yapımında yer alıyordu.
Bu, Biden'ın nüfuzunu oğlunu ve Burisma'yı korumak için kullandığını söyleyen eleştirmenlerle çıkar çatışması konusunda endişelere yol açtı.
Kalachev'e göre Trump, "Ukrayna'nın son seçimde Biden'ı ifşa etmemesindeki rolünü unutmadı."
UKRAYNA KİMİ İSTİYOR?
James Waterhouse'a konuşan Ukrayna'dan Inna adlı orta yaşlı kadın, gazetecinin analizine göre "ülkesinin geleceğinin 5.000 milden fazla uzakta oy kullanan Amerikalıların elinde olduğunu biliyor."
Inna, gazeteciye "Kamala Harris adlı kadının kazanıp bizi desteklemesini umuyoruz" diyor. Analize göre Demokrat Başkan Yardımcısı Kamala Harris, galip gelirse askeri yardımın devam edeceğini öne sürse de, yetkileri Cumhuriyetçi Parti tarafından yönetilen bir Kongre tarafından kısıtlanabilir. Ve şu ana kadar 50 milyar doları aşan askeri destek hattının, Donald Trump'ın ikinci döneminde sürdürülmesi daha az olası görünüyor.
Amerika seçimleri hakkında bilmeniz gereken her şey
Bir sonraki ABD başkanı kim olursa olsun, Ukrayna'nın sınırları ve bu sınırlar içinde yaşayan herkes üzerinde derin bir etki yaratacak. Trump, savaşı sona erdirmek için "bir şeyler yapacağını" söyledi ve Ukrayna'nın bir miktar toprak vermek zorunda kalabileceğini öne sürdü.
ABD'nin ikinci seçeneği desteğini tamamen çekmek olur, bu da zamanla Rus güçlerinin tüm bölgeyi ve hatta ötesinde Ukrayna'nın daha fazlasını yutabileceği anlamına gelir. Ukrayna'nın işgal altındaki topraklarını tamamen kurtarmasının üçüncü senaryosu giderek daha az olası görünüyor.
Andriy adlı Ukraynalı asker ise "Yardım durursa veya yavaşlarsa, yük piyadenin omuzlarına düşecek," diye açıklıyor. "Elimizdekilerle savaşacağız, ancak herkes Ukrayna'nın bunu tek başına yapamayacağını biliyor."
Andriy ve Ukraynalı arkadaşları, 5 Kasım'daki ABD oylamasını gergin bir şekilde bekliyorlar. Belirsizlik, savaş alanındaki hırsları engelliyor ve daha fazla yardım sağlamak için yapılan siyasi çabaları engelliyor.
Bütün bunlarla birlikte Kamala Harris şüphesiz Ukrayna'nın tercih ettiği aday olarak görülüyor ve gazeteciler ona karşı Rus dezenformasyonuyla mücadele etmeye çalışıyor.
FİLİSTİN KİMİ İSTİYOR?
Birçok Filistinli, BBC'nin analizine ve CNN'deki son verilere göre Kamala Harris'e de Donald Trump'a da umutlu bakmıyor. İşgal altındaki Batı Şeria'da saygın bir Filistinli analist ve politikacı olan Mustafa Barguti, BBC'ye verdiği demeçte "Genel tahmin, Demokratların kötü olduğu yönünde, ancak Trump seçilirse daha da kötü olacak" derken ekliyor:
"Asıl fark, Kamala Harris'in Amerikan kamuoyundaki değişime karşı daha duyarlı olacak olması ve bunun da ateşkes lehine daha fazla olması anlamına geliyor."
Gazze Savaşı, Suudi Arabistan gibi ABD müttefiklerinden Filistin Devleti'ne doğru ilerleme için baskıyı artırdı. Ancak adayların hiçbiri Filistin devletinin kurulmasını gündemlerinin ön sıralarına koymadı.
İlginizi Çekebilir
İSRAİL KİMİ İSTİYOR?
Donald Trump başkan olduğunda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu o kadar memnundu ki, bir topluluğa onun adını verdi. Trump Heights, Golan Tepeleri'nin kayalık, mayınlarla dolu arazisinde izole edilmiş bir prefabrik ev kümesi oldu. Bu, Trump'ın 1967 savaşında işgal edilen ve daha sonra tek taraflı olarak ilhak edilen Suriye toprağı Golan Tepeleri'ne dair İsrail'in toprak iddialarını tanıyarak yarım yüzyıllık ABD politikasını ve geniş uluslararası mutabakatı altüst etmesinin ödülü oldu.
CNN International'da çıkan bir haberde İsrail Başbakanı Netanyahu'nun şu anda ilerleme kaydedilemeyen ateşkes görüşmelerini ABD seçim sonuçlarını görmek için askıya aldığı belirtildi. Netanyahu, Trump için bir defasında "İsrail'in Beyaz Saray'da sahip olduğu en iyi dost" ifadesini kullandı.
Öte yandan BBC'nin konuştuğu Kudüs'teki Machane Yehuda pazarında alışveriş yapan 24 yaşındaki Gili Shmuelevits isimli İsrailli bir kadın, Demokrat Parti başkan adayı Harris'in bir mitingde İsrail'i soykırımla suçlayan bir protestocuyla aynı fikirde göründüğünde 'gerçek yüzünü gösterdiğini' savundu.
Lucy Williamson'a konuşan ve soyadını vermeyen Rivka ise Donald Trump'ı yüzde 100 desteklediğini söylerken şunları ekliyor: "İsrail'i daha çok önemsiyor. Düşmanlarımıza karşı daha güçlü ve korkmuyor. İnsanların onu neden sevmediğini anlıyorum ama onu sevmeme gerek yok. İsrail için iyi bir müttefik olmasını istiyorum."
Öte yandan mevcut Başkan Yardımcısı ve Demokrat aday Kamala Harris, Gazze'de ateşkes çağrısında daha açık sözlü oldu ve insani konulara daha fazla vurgu yaptı. Temmuz ayında Beyaz Saray'da Netanyahu ile görüştükten sonra, Gazze'deki durum hakkında 'sessiz kalmayacağını' vurguladı, 'insan acısının boyutu' ve masum sivillerin ölümleri konusunda ciddi endişelerini İsrail Başbakanı'na ilettiğini söyledi.
Trump, ise analize göre savaşı sonlandırmayı İsrail'in 'zaferi' olarak çerçeveledi ve geçmişte derhal ateşkes yapılmasına karşı çıktı, bildirildiğine göre Netanyahu'ya "Yapman gerekeni yap" dedi.